Germiyanoğulları, Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra ortaya çıkan Anadolu beyliklerinden biridir. Merkezi Kütahya olan Germiyanoğulları’nın başlangıç noktası hakkında farklı görüşler var. Bu görüşler; Oğuzların Afşar boyuna mensup oldukları, Harezmi oldukları veya Türkmenler ile Kürtlerin oluşturduğu bir beylik oldukları konusunda farklı görüşler vardır.
Anadolu Selçuklu padişahı Sultan I. Alaeddin’in Kütahya’yı kesin Türk yurdu yapmasından sonra bölgede yoğun bir Türkmen yerleşimi gelişmiştir. İshak ayaklanmasının bastırılmasından sonra, II. Gıyaseddin Keyhüsrev; Alman aşiretinin Kütahya ve çevresine yerleşmesiyle Germiyanoğulları’nın ilk temelleri atılmış oldu. 1277’de cimrilerle yaşanan hadisede, Selçuklular’ın Anadolu devleti idaresi altında Batı Anadolu’da yaşayan ve onlara hizmet eden Cermenler, bu uşaklara karşılık Kütahya ve çevresinde tımar olarak nakledilmiş ve Germiyanoğulları’nın kurulması sağlanmıştır. aslında başladı Moğolların Anadolu’yu işgal edip Selçukluların Anadolu devletine hakim olmaları üzerine Germiyanoğulları Selçuklu-Moğol idaresinden ayrıldılar ve 1283’ten itibaren beylik olarak teşkilatlandılar.
Germiyanoğulları beylik şeklinde teşkilatlandıktan sonra Anadolu Selçuklu devleti ile birçok savaşlar yaptı. Bu savaşlarda Germen vilayetleri yağmalanırken, bazılarında Selçukluların Anadolu devletinin, bazılarında ise Germiyanoğullarının galip geldiği belliydi. Bazı haberlere göre, uzun yıllar süren savaşın ardından; 1299 yılında Almanların Selçuklu hakimiyetini zahiren de olsa kabul ettikleri anlaşılmaktadır.
Osmanlı Padişahı I. Murat zamanında Simav, Emet, Tavşanlı ve çevresi Osmanlılara çeyiz olarak verilmiştir. Germiyanoğulları, savaştan sonra 1428 yılında Ankara’da restore edilmiştir. II. Memleketi Yakub-bey, II. kız kardeşin torunu. Murata’ya miras kalan, Germiyanoğulları Beyliği’nin Osmanlı Devleti’ne KatılmasıSağladı.
Germiyanoğulları Beyliği sınırları ve hükümdarları
Germiyanoğulları Beyliği’nin batı sınırları Menderes Nehri’ni kapsıyor ve halk bu nehirden yararlanıyordu. Germiyanoğulları’nın başlıca yerleşim yerleri Kütahya, Uşak, Gediz, Kula, Eşme, Alaşehir, Tavşanlı, Simav, Emet, Sarayköy, Banaz, Çivril, Denizli, Khonaz, Dinar, Sarıgöl, Buldan ve Afyonkarahisar’dır. Germiyanoğulları Beyliği’nin hükümdarlığı sırasında yedi yüze yakın kalesi vardı.
Germiyanoğulları Beyliği 1278 yılında kurulmuş ve 1428 yılında dağılmıştır. Aynı zamanda Germiyanoğulları Beyliği’nde dört hükümdar bulunuyordu.
I. Yakub-bey
Germiyanoğulları Beyliği’nin KurucusuBu Yaqub bin Kerimuddin Ali Shir. Beylik en renkli dönemini onun döneminde yaşamıştır. Selçukluların Anadolu devletinde görev yaparken çok önemli emir-i kebir görevlerini üstlendi. Yakup Bey döneminde ahalinin toprakları Anadolu’nun en önemli beyliği olan Kırşehir’e kadar uzanmış; Karamanoğulları Beyliği’nden sonra Germiyanoğulları Beyliği olmuştur.
Yakup Bey’in 1340’lı yıllarda öldüğü tahmin edilmektedir.
Mehmed Bey (1340–1361)
Yakup Bey’in ölümünden sonra tahta Chahsedan veya Çağsadan lakaplı oğlu Mehmed Bey çıktı. Savaşçı anlamına gelen lakabıyla anılan Mehmed Bey dönemi, Yakup Bey dönemi kadar parlak geçmemiştir.
Mehmed Bey döneminde; Katalanlar tarafından işgal edilen Kuldi (Kula) şehri Yunanlılardan fethedildi, Angir (Simav) şehri Bizans İmparatorluğu tarafından işgal edildi. Mehmed Bey döneminde Aydınoğulları bağımsız oldu. Mehmed Bey 1361’de öldü.
Süleyman Şah (1361 – 1387)
Şah Çelebi olarak da bilinen Süleyman Şah, babası Mehmed Bey’in ölümü üzerine tahta çıktı. Tahtta ilk yılları olaysız geçen Süleyman Şah, Karamanoğulları ile Hamidoğulları arasındaki mücadelede Hamidoğulları’nın yanında saf tuttu ve Karamanoğulları ile durumu değiştirdi.
Germiyanoğulları Beyliği; Bu dönemde kuzeyde toprak genişletme mücadelesi veren Osmanlılar, güneydoğuda ise Karamanlılar saldırıların kargaşası içinde kalmış bir beylik olarak mücadelelerini sürdürdüler. Süleyman Şah, kızı Devlet Şah Hatun’u Osmanlılarla yakın ilişki kurmak ve kızına çeyiz olarak Yıldırım Bayezid ile evlendirdi; Kütahya, Tavşanlı, Simav ve Eğrigöz’ü Osmanlılara bırakarak Kulu’ya çekildi. (1381)
Süleyman Şah, 1387’de emekliye ayrıldığı Kul’da öldü ve yerine oğlu II. Bunu Yakup Bey’e bıraktı.
II. Yakup bey
Babası Süleyman Şah’ın ölümü üzerine tahta çıkan Yakup Bey, Osmanlı Padişahı I. Murat’ın ölümü üzerine Osmanlı ile bağlarını koparmak istedi. Osmanlılara karşı Karamanoğulları, Hamid, Saruhan ve Loop BeylikKardeşlerinin birliğini desteklemiş, babasının çeyiz olarak verdiği yerleri de kız kardeşine iade etmiş ve Kütahya’yı ele geçirmiştir.
Dönemin Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Rumeli’de barışı sağlayıp Sırplarla anlaşıp Balkanlar’da barışı sağlayınca yolunu Anadolu’ya çevirerek Osmanlılara karşı kurulan ittifakı bozdu. Yakup Bey paniğe kapılıp Yıldırım Bayezid’i hediyelerle karşılasa da Osmanlı Padişahı damadına güvenmeyip onu İpsala Kalesi’ne hapsetti.
İpsala’dan bir şekilde kaçan Yakup Bey, Timur’a sığınarak Ankara savaşında onun tarafını tuttu. (1402) Timur’un Ankara Savaşı’nı kazanmasıyla Yakup Bey, Germiyanoğulları Beyliği’nde reform yaparak yönetimini yeniden devraldı. On iki yıl sonra beyliğini yeniden kuran Yakup Bey, Yıldırım Bayezid’in ölümü üzerine Karamanoğulları ile ittifak yaparak Çelebi Mehmed saflarına katıldı. Bu duruma tepki gösteren Karamanoğulları Beyliği’nin hükümdarı Mehmed Bey Kütahya’yı alınca Yakup Bey yeniden beyliğinden ayrılmak zorunda kaldı. Osmanlı padişahı Çelebi Mehmed’in Karamanoğlu üzerine yürüme fırsatını değerlendiren Yakup Bey, Osmanlılarla dostluk kurarak Osmanlı hakimiyetini tanıdı ve beyliğine ikinci kez sahip çıktı. (1413)
II. Murat devrinde Osmanlılarla arası iyi olan Yakup Bey, bir oğlu olduğu ve yaşlandığı için ülkesini Osmanlılara bırakmayı düşündü ve 80 yaşına geldiğinde Edirne’ye giderek İstanbul’a gitti. Osmanlı Padişahı II. Germiyanoğulları Beyliği’nden Murat ile görüşme, II. Murat’a vasiyet ederek beyliğine döndü. Kütahya’ya döndükten bir yıl sonra, yani 1429’da vefat etti. Yakup Bey, Germiyanoğulları Beyliği’ni ara başkanlarla toplam 42 yıl yönetti.
