Aynı bölgede yaşayan halkların birbirine göre oluşturduğu topluluğa topluluk denir. Toplulukların en belirgin özelliği, bir popülasyonda yaşayan türlerin zamanla değişmesidir. Belirli bir bölgede yaşayan bir canlı türünün yerini uzun süre başka bir canlı türüne bırakmasına süksesyon denir. Bu, türün yok olmasına bağlı olarak on yıl hatta milyonlarca yıl alabilir.
arka arkaya nedir? sorusunun cevabını bu sürecin tanımına bakarak, bu sürecin detaylarını inceleyerek öğrendik. miras bilgisi Toplulukların Dinamik Olmasına İzin Verin. Tüm topluluklarda, türler arası etkileşimin bir sonucu olarak ortaya çıkan ve iç dinamizmin bir parçası olan, sürekli tekrar eden bazı değişiklikler vardır. Bu değişikliklerin etkisi minimumdur. Aynı dinamik yapıyı ve tür topluluklarını oluşturan varlıkların kompozisyonu, yangın, deprem, kasırga ve erozyon gibi doğal afetler sonucunda zaman içinde değişmektedir. Bu değişiklik, sıralı/yönlendirilmiş değişiklik olarak da bilinen dizi olarak adlandırılır.
Ardıllık nasıl çalışır? Bu soruyu cevaplamak için, bu sürecin aşamalarını göz önünde bulundurmak gerekir. Bu süreç temel olarak 6 aşamadan oluşmaktadır.
- Çıkıntı: Bu bir başlangıç aşamasıdır ve hızla büyüyen bir süreçtir. Yerleşik bir coğrafyanın oluştuğu bu evreyi gözlemlemek kolaydır.
- Göç: Yerleşik bir coğrafyaya ilk türlerin gelmesiyle başlayan yerleşme aşamasıdır.
- Yerleşme: Göçmen türlerin çimlenme, büyüme ve üreme gibi aşamalarını kapsayan aşamadır.
- Rekabet: İlgili bölgedeki türler arasındaki baskınlık yarışını ifade eder.
- Yanıt: Bu, tür çeşitliliği nedeniyle habitat değişikliğinin bir aşamasıdır.
- Son Aşama (Doruk): Topluluk ekolojistleri, tür kombinasyonlarının yenilendiği bu aşamayı, istikrarlı ve olgun bir topluluk olarak tanımlamışlardır. Ancak çalışmalar detaylandırıldığında, bu son aşamanın durağan olmadığı, değişimin yavaş temposu nedeniyle fark edilmediği sonucuna varıldı.
Bir oluşumun gelişiminde, ilk aşama olan maruz kalma ile son aşama olan doruk arasındaki her sekans birimine ser adı verilir.
Kalıtım türleri
Baraj inşası, volkanik patlamalar, büyük yangınlar, erozyon, kuraklık veya kasırgalar, mirası etkileyen ve topluluk yapısını tahrip eden faktörlerdir. Dizi hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için dizi türlerine bakalım.
Bu süreç başlangıç noktasına göre ikiye ayrılır. Bunlar birincil ardıllık ve ikincil ardışıklıktır.
1. Birincil miras
Birincil dizi, kendisinden önceki türlerin meydana geldiği dizinin türüne verilen addır. Bu dizide öncü türler, canlıların olmadığı bir ortama girerek süreci başlatırlar. Bu ardışık tür grubundaki süreç binlerce yıl alabilir.
Çıplak kayalar, buzullu topraklar ve suyun kuruduğu veya çekildiği bölgelerde yeni oluşan adalar buna örnektir. Bu koşullar birincil süksesyonu başlatmak için uygundur.
Birincil ardıllık 4 aşamadan oluşur:
- Liken aşaması: Bu aşamada hiçbir canlı türü bulunmaz. Liken-toprak oluşumu başlar.
- Yosun Aşaması: Likenlerin hakimiyetlerini yitirdikleri aşamadır. Ardıllık oluşur ve likenlerin yerini yosunlar alır. Alglerin ortaya çıkması ile ortam nemlenir ve omurgasızlar ortama girmeye başlar. Omurgasızlar sayesinde toprak zenginleşmeye başlar.
- Çim Aşaması: Toprak zengin olduğunda, çimler devralır ve rekabetçi bir ortamda algleri yener. Bitkilerin ortaya çıkmasıyla birlikte çeşitli canlı grupları çevreye dahil olmuştur.
- Çalı Aşaması: Bu aşamada bitkiler hakimiyetlerini kaybederler. Böğürtlen ardıcına benzeyen çalılar belirir. Hayvanlar bu çalıları yerler, böylece ağaçların tohumları çevreye dağılır.
- Ağaç Aşaması: Bu aşamada, ağaçlar çalılardan daha fazla çevreyi ele geçirir. Ağaçlar çevreyi ele geçirdikçe canlı çeşitliliğinin arttığı bir topluluk oluşur.
2. İkincil Miras
İkincil dizilimde, eskiden canlı türleri var olmasına rağmen, bu canlı türleri, doğal ya da insan etkisiyle zarar görmüş ortamları temsil etmektedir. Bu ortamlarda toprak yapısını kaybetmediği için canlı grubu zamanla toparlanır ve gelişir.
Orman yangınları, ormansızlaşma veya sel baskını, erozyon, deprem gibi bazı nedenler, Volkanik patlamalar gibi doğal afetlerden etkilenmiştir. Bu bozulan ortam, birincil ardışık grup oluşumu için uygun koşulları sağlarken, birincil ardışık gruptaki canlı türleri genellikle yenileriyle değiştirilmemekte ve eski yapı yeniden inşa edilmeye çalışılmaktadır.
Bunu bir örnekle açıklayalım:
- Örnek olarak durağan yaprak döken bir orman topluluğunu ele alalım.
- Bu orman topluluğunda ya doğal olarak ya da insan etkisiyle bir yangın çıktığını düşünelim. Yangın ormana zarar verir.
- Sonuç olarak, yangın toprağın dışındaki bitkileri yok eder.
- Otlar ve diğer otsu bitkiler ağaçlardan önce büyüyecek.
- Bölgede küçük çalılar ve ağaçlar yaşamaktadır.
- Koloni oluşturan ağaç türlerinden, hızlı büyüyen yaprak dökmeyen ağaçlar tam olarak gelişirken, gölgeye duyarlı ağaçlar tarlada gelişecektir.
- Kısa ömürlü ve gölgeye dayanıklı yaprak dökmeyen ağaçlar, daha uzun yaprak döken ağaçlar tarafından öldürülür. Ekosistem başladığı noktaya geri döner.
