Uzun Burunlu Maymun: Proboscis
Proboscis veya uzun burunlu maymun (Nasalis larvatus) olarak bilinen bu canlı, Güneydoğu Asya’ya özgü ağaçlarda yaşayan büyük bir primattır. En büyük ayırt edici özellikleri olan burunları ile bilinen Proboscis maymunları, primat türlerinin en kolay tanınabilenlerinden biridir. Kısaca, yaşadıkları habitat kaybı ve orantısız avlanma, proboscis maymunlarının popülasyonunda çok büyük bir düşüşe yol açtı ve bu tür, günümüzde nesli tükenmeye çok yakın bir tür olarak görülüyor.
Proboscis Maymunlarının Fiziksel Özellikleri
Bu maymunlar, bu türün erkeğinde bulunan ödem benzeri ve etli burun yapısından adını alır. Bu burun sayesinde rahatlıkla tanımlanabilirler. Dişiler de diğer birçok maymun türüne kıyasla büyük burunlara sahip olsa da, erkeklerin burunları çok daha büyüktür ve bazen yaklaşık 10 santimetrelik uzunluğu aşabilir. Bu özellikleri, erkeklerin daha kalın ve güçlü bir sese sahip olmasına ve ekstra rezonans (sesin genliğinin artmasına) sağlamasına sebep olur.
Proboscis maymunlarının burunları dışında bir başka ayırt edici özelliği daha bulunur. Bu orta ve büyük primatlar parlak turuncu renkten, sarı veya pembeye kadar değişebilir. Bebek proboscis maymunları, yetişkinlerin krem rengine kademeli olarak geçiş yapan mavimsi bir yüz rengiyle doğarlar.
Proboscis Maymunları Nerede Yaşarlar?
Vahşi doğada Proboscis maymunları sadece Endonezya, Malezya ve Brunei’de yaşarlar. Mangrovların (bir çalı çeşidi) ve bataklık ormanlarının hakim olduğu kıyı habitatlarını tercih ederler, ancak nehirler boyunca alçak bölgelerde, kıyı ormanlarında ve yağmur ormanlarında da bulunabilirler. Bu maymunlar pek tercih etmeseler de, nadir de olsa evlerinden ve su kaynaklarından uzaklaşabilirler.
Proboscis Maymunları Ne İle Beslenirler?
Bu uzun burunlu maymunlar folivorlar ve frugavorlardır, yani yapraklar ve meyvelerle beslenirler. Besin kaynaklarının çoğu olgunlaşmamış meyveler, yapraklar, tohumlar ve çiçeklerden oluşur, ancak zaman zaman besin değerlerini tamamlamak için böcekleri ve kabuğu tükettikleri de biliniyor.
Proboscis maymunları gün boyunca aktiftir ve 3 ila 32 maymun arasında değişebilen gruplar halinde yaşarlar.
Proboscis Maymunu Nesli Tükendi Mi?
Proboscis maymununun nüfusu günden güne azalıyor ve türler 2000 yılından bu yana “nesli tükenmekte olan” olarak listeleniyor. Tehdit altındaki türlerin bulunduğu kırmızı listeye göre, bu maymunların habitatları günden güne daralıyor ve nüfusları buna bağlı olarak azalış gösteriyor. Nüfus tahminleri, popülasyonların bir zamanlar “binlerce” olarak bildirildiği bazı bölgelerde, yalnızca onlarcasının kaldığını gösteriyor.
Proboscis maymunları için birincil tehdit nedeni habitat kaybıdır. Uğrak yerleri olan kıyı habitatları, günümüzde karides çiftliklerine dönüştürüldü ve insanların bu bölgelere yerleşmesi, bu canlıların neslini tehdit etmeye başladı. Nehir kıyıları boyunca mangrov çalılıklarının yerlerinden sökülmesi ve sık yaşanan orman yangınları da hortum maymun habitatının kaybına sebep olmuştur.
Bu hayvanlar birçok primata göre çok daha uysaldır ve insanlardan kolay kolay kaçmaz veya saldırmazlar. Ancak sebebi nedir bilinmez, insanlar bu durumu suiistimal edip bu canlıları öldürmeyi ve etinden faydalanmayı tercih ediyor…
