Yardang Nedir?
Yardang, bir yüzey şekli olup, rüzgâr yönüne göre şekillenmekte olan ve daha çok kil ya da tortul kayaçlarının rüzgârı aşındırması sonucu ortaya çıkar. Her türlü görülebilen fakat daha çok oval ya da sırt şeklinde görülen yüzey şekillerinden biri olan yardang, kurak yerlerde görülür. Görüldüğü yerler arasında kurak yerlere çöl örnek olarak verilebilir. Yüzey şekillerinden biri olan Yardang, genellikle rüzgârın ters yönden esmesi sonucunda oluşan, aynı zamanda da boy uzunları yaklaşık 5 metreyi geçmeyen yükseklikleri mevcut olup uzunlukları çizgisel sırtlardan oluşur. Uzunlukları ise 10 metreyi geçmemekle birlikte farklı şekilleri alabilen yardangların isimleri de çeşitli olarak farklılık gösterir. Bu yeryüzü şekilleri birçok ülkede görülmesine rağmen daha çok Antarktika, Mısır, Pakistan gibi kurak kesimlerin fazla olduğu yerlerde görülür.
Yardang Nasıl Oluşur?
Yardang oluşumu, rüzgârın ters esmesi sonucunda kendiliğinden oluşma özelliğine sahip olan kum taneciklerinden meydana gelen yeryüzü şeklini ifade eder. Kum taneleri rüzgârın etkisi ile birlikte zamanla aşınarak şekilli bir hal alır. Bu durumun sonucunda da kum tepeleri oluşur ve kum tepeleri oval ya da sırt şeklini alarak yardangı oluşturur. Zamanla rüzgârın etkisiyle aşınarak yüzeyler daha da sivri bir hal alırken aynı zamanda da genellikle üç kayaç türünden oluştuğu görülür. Bu kayaçlar ise kumtaşı, bazalt ve konglomera olarak karşımıza çıkar. Yardanglar özellikle de kurak kesimlerde daha çok sıcak bölgelerde, yani sıklıkla çölde görüldüğünü söyleyebiliriz.
Yardang Nerelerde Görülür?
Kurak kesimlerde görülen yardang özellikle de çölde görüldüğü bilinir. Aynı zamanda da rüzgârlı bölgelerde görülmesi ile hâkim olan yardang en sık görüldüğü yerler arasında Moğolistan, İran, Mısır, Sudan, Türkmenistan ve son olarak ise ABD’de görülür. Çoğunlukla da çöllerde görülen yardang özellikle de Gobi Gölü’nde sıkça görüldüğü ortadadır. Sadece kurak bölgelerde değil farklı gezegenlerde de görüldüğü bilinmekle beraber Ay ve Mars gibi gezenlerde de görülme olasılığı oldukça yüksek bir şekilde karşımıza çıkar. Türkiye’de ise en çok nerede görüldüğü merak konusu olmakla birlikte Kapadokya ‘da Peri Bacalarında görülmesi ülkemiz açısından büyük bir örnek olarak gösterilebilme olanağına sahiptir.
yardang nedir – yardang nasıl oluşur – yardang nerelerde görülür
